หน้าหนังสือทั้งหมด

อาทิตตปริยายสูตร และการเลือกธรรมะ
212
อาทิตตปริยายสูตร และการเลือกธรรมะ
อาทิตตปริยายสูตร อันกล่าวถึงสิ่งของร้อนเช่นกันกับไฟว่า ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย สิ่งทั้งปวงเป็นของร้อน ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย ก็สิ่ง ทั้งปวงเป็นของร้อน คืออะไร คือ จักษุ รูป จักษุวิญญาณ จักษุสัมผัส เป็น ของร้
อาทิตตปริยายสูตรอธิบายถึงความร้อนในสิ่งทั้งปวงรวมถึงสุขเวทนาและทุกขเวทนาที่เกิดจากจักษุสัมผัส อย่างไรก็ตาม ในการแสดงธรรม พระภิกษุควรทราบภูมิหลังของผู้ฟังเพื่อปรับเนื้อหาให้เหมาะสมกับผู้ฟัง เนื้อหาแห่ง
วิธีการแสดงธรรมตามแบบฉบับพระพุทธเจ้า
214
วิธีการแสดงธรรมตามแบบฉบับพระพุทธเจ้า
9.4 วิธีการแสดงธรรม พระสัมมาสัมพุทธเจ้าเป็นต้นแบบที่ดีของการเป็นกัลยาณมิตรให้แก่ชาวโลก ทรงแนะนำแสดง ธรรมได้อย่างงดงาม ทั้งเบื้องต้น ท่ามกลาง และเบื้องปลาย เป็นแบบอย่างที่พระภิกษุผู้เป็นพุทธบุตรควร จะด
บทเรียนเกี่ยวกับวิธีการแสดงธรรมตามพระบรมศาสดาที่เรียกร้องความพร้อมทั้งทางจิตใจและความรู้ของผู้สอน โดยเน้นความสำคัญของการเตรียมตัว การแสดงธรรมด้วยความเคารพ และไม่มองข้ามความสำคัญในการปรับเนื้อหาให้เหมา
การจูงใจและการแสดงธรรม
216
การจูงใจและการแสดงธรรม
2. จูงใจ (สมาทปนะ) หมายถึง ทำให้ผู้ฟังยอมรับธรรมะและเกิดแรงบันดาลใจอยากนำธรรมะ ที่ได้ฟังไปปฏิบัติตาม 3. หาญกล้า (สมุดเตชนา) หมายถึง ทำให้ผู้ฟังเกิดกำลังใจ เกิดความบากบั่น พร้อมที่จะฝ่าฟัน อุปสรรคในการ
เนื้อหาเกี่ยวกับการจูงใจให้ผู้ฟังรับรู้ธรรมะและเกิดแรงบันดาลใจในการนำไปปฏิบัติ โดยแบ่งเป็นสามส่วนคือ จูงใจ หาญกล้า และ ร่าเริง การแสดงธรรมควรมีเรื่องประกอบและการเปรียบเทียบเพื่อช่วยให้ผู้ฟังเข้าใจและอ
ธัมมัญญูกับการสำรวมในพระปาฏิโมกข์
233
ธัมมัญญูกับการสำรวมในพระปาฏิโมกข์
10.2.1 ธัมมัญญูกับการสำรวมในพระปาฏิโมกข์ เบื้องต้นของการฝึกฝนในเรื่องใดก็ตามยากที่จะสำเร็จได้หากไม่ขวนขวายใส่ใจหาความรู้ในเรื่องนั้น เช่น ปรารถนาที่จะเป็นคหบดี เป็นพ่อค้าผู้ร่ำรวย แต่ไม่มีความรู้ทางกา
การฝึกฝนในเรื่องใดก็ตามยากที่จะสำเร็จได้ถ้าไม่มีความรู้พื้นฐาน ตัวอย่างการค้าที่ประสบความสำเร็จไม่สามารถเกิดขึ้นได้หากไม่มีความรู้ด้านการค้า ในทำนองเดียวกันการที่พระภิกษุจะสามารถปฏิบัติตนตามพระปาฏิโมก
การประเมินคุณธรรมเพื่อความก้าวหน้าในพระพุทธศาสนา
236
การประเมินคุณธรรมเพื่อความก้าวหน้าในพระพุทธศาสนา
ย่อมเกิดความเปลี่ยนแปลงทั้งกาย วาจา ใจ เช่นมีควมสงบสำรวม มีความบริสุทธิ์สะอาด คอยระมัดระวัง ตนเองจากบาป และรักในการสร้างบุญบารมี สิ่งเหล่านี้เป็นคุณธรรมที่เกิดขึ้นจากการได้ฝึกฝนอบรมตนเอง ดังนั้น พระภิ
บทความนี้กล่าวถึงความสำคัญของการประเมินคุณธรรมในตัวเอง โดยเน้นถึงการประเมินจากธรรม 6 ประการ ได้แก่ ศรัทธา ศีล สุตะ จาคะ ปัญญา และปฏิภาณ การประเมินจะช่วยให้สามารถระมัดระวังการกระทำและส่งเสริมจิตใจที่ดี
คณกโมคคัลลานสูตร: การศึกษาและการปฏิบัติ
244
คณกโมคคัลลานสูตร: การศึกษาและการปฏิบัติ
ภาคผนวกท้ายเล่ม คณกโมคคัลลานสูตร ว่าด้วยการศึกษาและการปฏิบัติเป็นไปตามลำดับ ข้าพเจ้าได้ฟังมาแล้วอย่างนี้ :- สมัยหนึ่ง พระผู้มีพระภาคเจ้าประทับอยู่ที่ปราสาทของอุบาสิกาวิสาขามิคารมารดา ในพระวิหาร บุพพาร
ในบทสนทนานี้ พระผู้มีพระภาคเจ้าตรัสถึงความสำคัญของการศึกษาและการปฏิบัติตามลำดับซึ่งสามารถนำมาประยุกต์ใช้ในธรรมวินัย โดยใช้ตัวอย่างจากแต่ละวิชาชีพ เช่น การคำนวณ การใช้อาวุธ และการศึกษา โดยในท้ายที่สุดจ
สามัญญผลเบื้องต้น
59
สามัญญผลเบื้องต้น
บทที่ 5 สามัญญผลเบื้องต้น เมื่อพระเจ้าอชาตศัตรูได้กราบทูลเล่าคำตอบของครูทั้ง 6 ต่อพระสัมมาสัมพุทธเจ้าแล้ว พระองค์ จึงกราบทูลถามปัญหาเรื่องสามัญญผลต่อพระสัมมาสัมพุทธเจ้าซ้ำอีกคำรบหนึ่ง 5.1 สามัญญผลประก
บทที่ 5 นี้เน้นที่สามัญญผลเบื้องต้นระหว่างพระเจ้าอชาตศัตรูกับพระสัมมาสัมพุทธเจ้า โดยพระองค์ใช้วิธีถามกลับเพื่อทำให้พระเจ้าอชาตศัตรูเข้าใจลักษณะของความเชื่อต่อบุญและวาสนา ในการตอบปัญหา พระองค์ใช้วิธีต่
พระพุทธคุณและสามัญญผล
62
พระพุทธคุณและสามัญญผล
สัมพุทธเจ้าถึงสามัญญผลที่ละเอียดประณีตยิ่งขึ้นไป 5.3 พระสัมมาสัมพุทธเจ้าทรงประกาศพระพุทธคุณ ก่อนที่พระสัมมาสัมพุทธเจ้าจะทรงแสดงสามัญญผลที่ละเอียดประณีตยิ่งขึ้นไปนั้น พระองค์ได้ รับสั่งกำชับให้พระเจ้าอ
บทความนี้พูดถึงการประกาศพระพุทธคุณของพระสัมมาสัมพุทธเจ้าโดยมีพระเจ้าอชาตศัตรูเป็นผู้ฟัง โดยทรงอธิบายถึงสภาพของพระองค์ในฐานะพระอรหันต์และนำเสนอสัจธรรมอันงดงามที่พระองค์ได้เผยแพร่ให้กับมนุษย์และเทวดา ซึ
ความรู้แจ้งโลกของพระสัมมาสัมพุทธเจ้า
68
ความรู้แจ้งโลกของพระสัมมาสัมพุทธเจ้า
จตุบาททวิบาทที่ได้แลเห็น ต่างก็งงงันพากันหยุดนิ่งตะลึงไปหมด ทรงพระดำเนินงามหรือเสด็จไปงาม เช่นนี้ จึงทรงพระนามว่า “สุคโต” 5.4.5 ทรงเป็นผู้รู้แจ้งโลก พระสัมมาสัมพุทธเจ้าทรงพระนามว่า โลกวิทู แปลว่า “ผู้
บทนี้วิเคราะห์ถึงความรู้แจ้งของพระสัมมาสัมพุทธเจ้าที่ทรงเป็นผู้รู้แจ้งโลกหรือ “โลกวิทู” โดยมีแนวคิดเกี่ยวกับโลกทั้ง 2 นัย ได้แก่ ร่างกายและการเวียนว่ายตายเกิด ในบทนี้กล่าวถึงการรู้แจ้งถึงความทุกข์และว
คุณธรรมที่ทำให้เป็นผู้บริสุทธิ์
79
คุณธรรมที่ทำให้เป็นผู้บริสุทธิ์
บทที่ 6 คุณธรรมที่ทำให้เป็นผู้บริสุทธิ์ ก่อนที่พระสัมมาสัมพุทธเจ้าจะตรัสอธิบายถึงสามัญญผลเบื้องสูงยิ่งๆ ขึ้นไป พระพุทธองค์ทรง วางรากฐานความเข้าใจในเรื่องของการบวชให้กับพระเจ้าอชาตศัตรู ดังต่อไปนี้ 6.1
บทที่ 6 อธิบายถึงความสำคัญของแรงจูงใจในการบวชตามหลักพระพุทธศาสนา โดยปูพื้นฐานความเข้าใจเกี่ยวกับการบูชาเพื่อสิทธิ์ของความบริสุทธิ์จากพระสัมมาสัมพุทธเจ้า อธิบายถึงความแตกต่างระหว่างฆราวาสและผู้ประพฤติพ
ข้อปฏิบัติเบื้องต้นของพระภิกษุ
83
ข้อปฏิบัติเบื้องต้นของพระภิกษุ
6.2 ข้อปฏิบัติเบื้องต้นของพระภิกษุ เมื่อพระสัมมาสัมพุทธเจ้าตรัสถึงแรงจูงใจ และเป้าหมายของการบวชจบลงแล้ว ได้ตรัสต่อไปอีกว่า “เมื่อบวชแล้วสำรวมระวังในพระปาฏิโมกข์ ถึงพร้อมด้วยมรรยาทและโคจร มีปรกติเห็นภั
พระสัมมาสัมพุทธเจ้าตรัสถึงแรงจูงใจในการบวชและข้อปฏิบัติต่าง ๆ ที่พระภิกษุต้องสำรวม เช่น สำรวมระวังในพระปาฏิโมกข์, มีอาชีพบริสุทธิ์, ถึงพร้อมด้วยศีล, การคุ้มครองทวารในอินทรีย์, การมีสติสัมปชัญญะ และการ
แนวทางการดำเนินชีวิตของพระภิกษุ
86
แนวทางการดำเนินชีวิตของพระภิกษุ
สงบเสงี่ยม สายตาทอดต่ำลงไม่เหลียวซ้ายแลขวาดูหญิงดูชาย หรือสิ่งต่างๆ หรือแหงนดูเบื้องบน หรือ ก้มหน้าดูข้างล่าง จนปราศจากความสำรวม เหล่านี้คือโคจรที่ควรรักษาของพระภิกษุ (3) โคจรที่ควรใส่ใจ หมายถึง สติปั
บทความนี้กล่าวถึงแนวทางการดำเนินชีวิตของพระภิกษุ โดยเน้นที่โคจรที่ควรปฏิบัติและอโคจรที่ควรหลีกเลี่ยง ซึ่งรวมถึงการตั้งสติในกาย เวทนา จิต และธรรม นอกจากนี้ยังพิจารณาโทษของการเข้าไปในอโคจร เช่น สถานที่บ
สันโดษและอัปปิจฉา
107
สันโดษและอัปปิจฉา
“สันโดษ” คือ ความยินดีในของของตน พอใจด้วยปัจจัย 4 คือ ผ้านุ่งห่ม อาหาร ที่นอน ที่นั่ง และ ยา ตามมีตามได้ การมีความสุขความพอใจด้วยเครื่องเลี้ยงชีพที่หามาได้ ด้วยความเพียรพยายามอัน ชอบธรรมของตน ไม่โลภ ไ
เรื่องราวเกี่ยวกับคำว่า 'สันโดษ' ซึ่งหมายถึง ความยินดีในของของตน พร้อมอธิบายถึงความแตกต่างระหว่าง 'สันโดษ' และ 'อัปปิจฉา' ที่หลายคนเข้าใจผิดว่าเหมือนกัน นอกจากนี้ยังยกตัวอย่างความรักในครอบครัวและสถาบั
คุณธรรมที่ทำให้เป็นผู้บริสุทธิ์
111
คุณธรรมที่ทำให้เป็นผู้บริสุทธิ์
มากๆ เฝ้าคิดวางแผนการร้ายต่างๆ จนต้องก่อกรรมทำเข็ญถึงกับถูกธรณีสูบในที่สุด ก็เพราะขาดสันโดษ นี่เอง เมื่อภิกษุเป็นผู้สันโดษ จิตย่อมคลายความกังวลและความยึดมั่นถือมั่น ย่อมมีความยินดีตามมี ตามได้ จึงสามา
บทความนี้กล่าวถึงความสำคัญของการมีสันโดษในพระพุทธศาสนา ที่ช่วยให้ผู้ปฏิบัติสามารถชำระจิตใจให้บริสุทธิ์ จากความกังวลและการยึดมั่นถือมั่น โดยอิงจากพระธรรมเทศนาของพระสัมมาสัมพุทธเจ้าในบทที่ 6 ที่ตรัสกับพ
แนวคิดเกี่ยวกับนิวรณ์และสมาธิ
114
แนวคิดเกี่ยวกับนิวรณ์และสมาธิ
แนวคิด 1. เมื่อพระภิกษุเป็นผู้ถึงพร้อมด้วยศีล คุ้มครองทวารในอินทรีย์ทั้งหลาย มีสติสัมปชัญญะ มี ความสันโดษ มีความสงบกาย วาจา และใจ เมื่อได้เจริญสมาธิภาวนา ย่อมได้รับอานิสงส์คือ ละนิวรณ์ได้ จนกระทั่งมีส
บทความนี้นำเสนอความสำคัญของการละนิวรณ์และการเจริญสมาธิในพระพุทธศาสนา โดยเน้นการอธิบายเกี่ยวกับนิวรณ์ 5 ซึ่งเป็นอุปสรรคต่อการบรรลุความดี อธิบายถึงความสำคัญของการมีสมาธิและการเจริญภาวนา รวมถึงรายละเอียด
สามัญญผลเบื้องกลาง
115
สามัญญผลเบื้องกลาง
บทที่ 7 สามัญญผลเบื้องกลาง 7.1 สามัญญผลเบี้องกลาง สามัญญผลเบื้องกลาง คือ อานิสงส์หรือผลดีที่ภิกษุได้รับจากการเจริญภาวนา เมื่อภิกษุเป็นผู้ถึง พร้อมด้วยศีล คุ้มครอง ทวารในอินทรีย์ทั้งหลาย ประกอบด้วยสติส
บทที่ 7 แสดงถึงความสำคัญของสามัญญผลเบื้องกลาง ซึ่งเป็นผลดีที่ภิกษุได้รับจากการปฏิบัติภาวนา โดยการรักษาศีล ความมีสติสัมปชัญญะ และการเป็นผู้สันโดษ รวมถึงการบรรลุฌานที่นำไปสู่การชำระจิตใจจากนิวรณ์ 5 ประก
นิวรณ์และการเจริญภาวนา
116
นิวรณ์และการเจริญภาวนา
เมื่อเธอพิจารณาเห็นนิวรณ์ 5 ประการเหล่านี้ ที่ละได้แล้วในตน ย่อมเกิด ปราโมทย์ เมื่อปราโมทย์แล้วย่อมเกิดปีติ เมื่อมีปีติในใจ กายย่อมสงบ เธอมี กายสงบแล้ว ย่อมได้เสวยสุข เมื่อมีสุข จิตย่อมตั้งมั่น เธอสงั
เนื้อหานี้พูดถึงนิวรณ์ 5 ประการที่เป็นอุปสรรคต่อการเจริญภาวนา สำหรับพระภิกษุที่ประพฤติปฏิบัติอย่างเคร่งครัด แม้จะมีศีลและสติปัญญา แต่หากยังไม่สามารถละนิวรณ์ได้ ก็ไม่สามารถสงัดจากกามและอกุศลธรรมได้ โดย
พระสัมมาสัมพุทธเจ้ากับนิวรณ์ 5
117
พระสัมมาสัมพุทธเจ้ากับนิวรณ์ 5
พระสัมมาสัมพุทธเจ้าทรงเปรียบพยาบาทเหมือน “โรค” ผู้ที่เป็นโรคต่างๆ ย่อมมีความทุกข์ มีความเจ็บป่วย ไม่สบายทั้งกายและใจ เมื่อจะทำการสิ่งใดก็ต้องฝืนทำด้วยความทรมาน ยากที่จะพบ ความสุขความสำเร็จได้ฉันใด ผู้
พระสัมมาสัมพุทธเจ้าทรงเปรียบพยาบาทเหมือนโรค หลายคนที่มีพยาบาทย่อมมีความทุกข์และเจ็บปวดในกายและใจ จึงต้องฝืนทำทุกอย่างด้วยความทรมาน ซึ่งทำให้ยากที่จะพบความสุข ในขณะที่ผู้ที่มีความหดหู่และความฟุ้งซ่านย่
ความหมายและลักษณะของสมาธิ
118
ความหมายและลักษณะของสมาธิ
7.4 ความหมายของสมาธิ “สมาธิ” อาจให้คําจํากัดความได้หลายอย่าง เช่น 1) สมาธิ คือ สภาวะที่ใจปราศจากนิวรณ์ 5 2) สมาธิ คือ อาการที่ใจตั้งมั่นอยู่ในอารมณ์เดียวอย่างต่อเนื่องเป็น “เอกัคคตา” หรือบางที่ใช้ว่า
บทความนี้นำเสนอความหมายของสมาธิที่มีความหลากหลาย รวมถึงอาการของใจและลักษณะของใจที่เป็นดวงกลมใส การปฏิบัติภาวนาในการเข้าถึงธรรมกายเพื่อการเห็นความบริสุทธิ์ของใจ ทำให้เกิดกำลังใจและความสุข การอธิบายเกี่
ความเข้าใจในดวงใจและสมาธิ
119
ความเข้าใจในดวงใจและสมาธิ
“ดวงคิด” เป็นเนื้อใจชั้นที่สาม ซ้อนอยู่ในดวงจำ แต่ใสกว่าดวงจำ มีขนาดเท่าดวงตาดำของเรา มีหน้าที่ “คิด” ได้แก่การที่จิตคิดพิจารณาไตร่ตรองเรื่องต่างๆ “ดวงรู้” เป็นเนื้อใจชั้นในสุด ซ้อนอยู่ข้างในดวงคิด แต
บทความนี้กล่าวถึงโครงสร้างของดวงใจที่ประกอบด้วย 4 ชั้น คือ ดวงเห็น, ดวงจำ, ดวงคิด, และดวงรู้ ในการสร้างความเข้าใจเกี่ยวกับการคิดและรู้ของจิตใจ นอกจากนี้ยังอธิบายความหมายที่สมบูรณ์ของสมาธิที่ทำให้จิตใจ